Rozkminki pl
W ostatnich latach mamy coraz więcej do czynienia z rzadkimi gatunkami zwierząt. Na skutek działalności człowieka populacja gatunków zagrożonych ciągle się zmniejsza a do czerwonej księgi gatunków dołączają nowe zwierzęta. Około miliona gatunków zwierząt i roślin jest już zagrożonych. Na liście gatunków zagrożonych wyginięciem znajdują się 42 tysiące gatunków roślin i zwierząt, natomiast wszystkich gatunków zagrożonych jest ponad 150 tysięcy, w tym 13% ptaków, 22% ssaków, 34% drzew iglastych, 36% koralowców, 37% rekinów i płaszczek, a 41% płazów.
Czerwona księga gatunków zagrożonych - Co to jest?
Czerwona księga gatunków zagrożonych to lista zagrożonych wyginięciem gatunków. Od roku 1963 Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN – International Union for Conservation of Nature) wydaje na bieżąco informacje dotyczące zagrożonych organizmów. Księga zawiera szczegółowe informacje na temat tych gatunków zwierząt, miejsca ich występowania, zdjęcia i inne materiały potrzebne do śledzenia danej populacji. Wszystkie zawarte w niej gatunki mają nadaną kategorię, w zależności od stopnia ich zagrożenia:
EX (extinct) – tę kategorię dostają całkowicie wymarłe gatunki, które nie występują już w przyrodzie, oznaczane znakiem †. Nadaje się ją gatunkom, które na pewno są już wymarłe i nie występują nigdzie na świecie. Wymarcie w skali regionalnej oznacza się kategorią RE (regional extinct).
EW (extinct in wild) – ta kategoria oznacza wymarłe w stanie dzikim – zwierzęta tego gatunku nie żyją już nigdzie dziko, ale pojedyncze osobniki występują w hodowlach lub ogrodach zoologicznych.
CR (critically endangered) – gatunek krytycznie zagrożony wymarciem żyjący na wolności.
EN (endangered) – zagrożone wyginięciem w wysokim stopniu – istnieje ryzyko, że w niedalekiej przyszłości przedstawiciele tego gatunku na wolności będą krytycznie zagrożone wyginięciem.
VU (vulnerable) – narażone na wyginięcie gatunki żyjące na wolności, które mogą wymrzeć stosunkowo niedługo, ale nie tak szybko, jak zagrożone wyginięciem.
NT (near threatened) – Gatunki, których populacja się zmniejsza, zbliżając je do wyginięcia, ale jeszcze nie na tyle, żeby były zakwalifikowane do kategorii narażone na wyginięcie
LC (least concern) – gatunki niezagrożone wyginięciem, pospolite, występujące w dużych ilościach.
DD (data deficient) – gatunki, dla których określenia stopnia zagrożenia brakuje wystarczających danych i badań
NE (not evaluated) – gatunki, które nie zostały jeszcze poddane analizie.
Miejsce 7. – Małpożer
Małpożer występuje na Filipinach. Jest ptakiem drapieżnym z rodziny jastrzębiowatych. Na wolności pozostało zaledwie 250-750 okazów tego ptaka. Przyczyną jego wymierania jest wycinanie lasów i przekształcanie ich w pola uprawne. Małpożer to gatunek dużego ptaka, który osiąga długość ciała 90-100 centymetrów, ma rozpiętość skrzydeł 184-202 centymetry, waży 4,7-8 kilogramów. Żyje w tropikalnych lasach, od nizin po góry. Poluje na różnej wielkości ptaki, gady i ssaki, np. nietoperze i małpy.
Miejsce 6. – Wiwera malabarska
Wiwera malabarska występuje w zachodnich Indiach. Należy do rodziny łaszowatych. Na wolności pozostało około 250 przedstawicieli tego gatunku. W 1978 roku był on uznany za wymarły, został jednak ponownie odkryty. Główną przyczyną spadku liczebności wiwery malabarskiej jest wycinanie lasów i przekształcanie ich w plantacje np. nerkowca i kauczuku. Dawniej była zabijana dla pozyskiwania piżma. Jest często oskarżana o zabijanie drobiu i z tego powodu tępiona. Wiwera malabarska osiąga długość ciała 76-84 centymetry i waży około 12 kilogramów. Żyje w lasach, plantacje nerkowca są w stanie zastąpić jej naturalne warunki. Prowadzi nocny tryb życia. Jest wszystkożerna, żywi się owocami, nasionami, owadami, małymi ssakami, płazami i gadami.
Miejsce 5. – Kakapo
Kakapo jest papugą żyjącą w Nowej Zelandii. To jedyna papuga, która nie potrafi latać i najcięższa papuga świata. Na wolności pozostało 116-213 tych ptaków. Przyczyną ich wymierania było karczowanie lasów, najpierw przez rdzenną ludność, potem przez osadników z Europy. Europejczycy zawlekli na Nową Zelandię koty i szczury. Koty polowały na kakapo, szczury niszczyły ich gniazda. Dzięki wprowadzonemu przez rząd Nowej Zelandii programowi ochrony liczebność kakapo zaczyna powoli wzrastać. Ptak ten mierzy około 60 centymetrów długości, ma skrzydło o długości około 28 centymetrów, waży 2-4 kilogramy. Gniazdo zakłada na ziemi. Jest aktywny nocą. Chociaż nie lata, umie wspinać się na drzewa. Jest roślinożerny, żywi się liśćmi, korzeniami, pędami roślin, owocami i nasionami.
Miejsce 4. – Lampart amurski
Lampart amurski występuje w północnych Chinach, południowo-wschodniej Rosji, w przeszłości występował także w Korei. Należy do rodziny kotowatych. Na wolności pozostało tylko około 84 okazów tego gatunku. Największym zagrożeniem dla lamparta amurskiego jest masowe wycinanie lasów i kłusownictwo. W Chinach i Rosji uruchomiono program reintrodukcji tego gatunku. Lampart amurski mierzy 107-136 centymetrów długości, 64-78 centymetrów wysokości w kłębie, waży 25-48 kilogramów. Żyje w lasach. Prowadzi nocny tryb życia. Potrafi biegać z prędkością 56 km/h. Jest drapieżnikiem, poluje na różnej wielkości ptaki i ssaki.
Miejsce 3. – Nosorożec jawajski
Nosorożec jawajski występował w przeszłości na prawie całym Półwyspie Indochińskim i Indonezji, obecnie żyje tylko w jednym parku narodowym na Jawie. Należy do krytycznie zagrożonych gatunków, na wolności zostało tylko 46-66 osobników tego gatunku. Główną przyczyną spadku liczebności nosorożca jawajskiego jest utrata siedlisk, z powodu wycinania lasów pod pola uprawne oraz konfliktów zbrojnych i kłusownictwo (części ciała nosorożca są używane w tradycyjnej medycynie ludów Azji) oraz choroby wywołane krzyżowaniem się spokrewnionych osobników. Ssak ten osiąga 3,1-3,2 metra długości, 1,4-1,7 metra w kłębie, waży 900-2300 kilogramów. Żyje w lasach, w pobliżu zbiorników wodnych. Jest roślinożerny.
Miejsce 2. – Wilk rudy
Wilki rude występują we wschodniej części Ameryki Północnej. Są najbardziej zagrożonymi psowatymi. Na wolności żyje już tylko 20-30 wilków rudych. Przyczyną ich ginięcia były masowe polowania prowadzone przez europejskich osadników i przekształcania ich siedlisk w pola uprawne. W Stanach Zjednoczonych wilki rude są obecnie rozmnażane w niewoli, co ma zapobiec ich całkowitemu wymarciu. Wilk rudy osiąga 140-165 centymetrów długości, około 40 centymetrów wysokości w kłębie, waży 18-36 kilogramów. Może żyć w różnych środowiskach – w lasach, na preriach, na bagnach. Jest drapieżnikiem. Poluje na różnej wielkości ssaki – od gryzoni po młode jelenie.
Miejsce 1. – Morświn kalifornijski
Listę zagrożonych gatunków zamyka morświn kalifornijski. Jest on endemitem Zatoki Kalifornijskiej. Jest najbardziej zagrożonym zwierzęciem świata. Na wolności żyje już tylko 10-18 okazów. Główną przyczyną wymierania morświnów kalifornijskich jest stosowanie sieci rybackich niewidocznych dla morświnów (morświny często zaplątują się w takie sieci, wskutek czego duszą się), spadek populacji ryb służących im za pokarm, zanieczyszczenie wód morskich, hałas emitowany przez statki, choroby wywołane rozmnażaniem się spokrewnionych ze sobą zwierząt. Rozmnażanie morświnów kalifornijskich w niewoli jest bardzo trudne, gdyż wszystkie wzięte w niewolę zwierzęta chorowały i wkrótce umierały z powodu stresu. Morświn kalifornijski jest najmniejszym waleniem – mierzy 140-150 centymetrów długości i waży około 50 kilogramów. Żyje w przybrzeżnych wodach. Jest bardzo płochliwy. Jego pokarmem są ryby i kałamarnice.
Zwierzęta zagrożone wyginięciem - Co możemy zrobić?
Co możemy zrobić, aby zapobiec wymieraniu zagrożonych gatunków zwierząt? Jest wiele organizacji, które zajmują się przyczynami wymierania gatunków, a także próbują nie dopuścić do wyginięcia niektórych gatunków, na przykład poprzez rejestr zagrożonych gatunków zwierząt, zapewnianie im ochrony, próby powiększania populacji w niewoli. Wszystko po to, aby chronić zagrożone gatunki. Ogród zoologiczny we Wrocławiu jest świetnym przykładem miejsca, które przyczynia się do ratowania zagrożonych gatunków. Dla niektórych zagrożonych gatunków ogrody zoologiczne są jedyną możliwością przetrwania. Wspierajmy takie miejsca jak tylko możemy, ponieważ na świecie żyje niezliczona liczba gatunków zwierząt i to człowiek przyczynia się do wymierania zwierząt i to człowiek może też ocalić zagrożone gatunki.
Grafika: Patrycja Mazur
Przepraszam to serce przez przypadek. Kocham zwierzeta