Rozkminki pl
W tej krótkiej podróży przez bożonarodzeniową Amerykę, odkryjemy nie tylko klasyczne elementy, takie jak pyszne potrawy i wymarzone prezenty, ale także nieco bardziej niekonwencjonalne tradycje, które nadają temu okresowi wyjątkowy charakter. Od przypałowych świątecznych swetrów po niezapomniane widowisko „Dziadek do orzechów” i od kultowego Charlie Browna po tradycyjne akcje charytatywne Armii Zbawienia – to czas, w którym tradycja miesza się z nowoczesnością, tworząc niepowtarzalne doświadczenie dla mieszkańców i gości. Poznajmy więc bliżej niektóre zaskakujące zwyczaje, które nadają świętom Bożego Narodzenia w Stanach Zjednoczonych wyjątkowy, amerykański klimat.
W Stanach Zjednoczonych Boże Narodzenie oficjalnie obchodzi się 25 grudnia. Choć wiele z nas zetknęło się z amerykańskimi tradycjami świątecznymi dzięki telewizji i filmom, takim jak klasyczny „Kevin sam w domu”, to jednak te wizje stanowią jedynie fragment całego spektrum zwyczajów, jakie towarzyszą temu wyjątkowemu okresowi w USA. Jak zatem rzeczywiście Amerykanie spędzają Boże Narodzenie?
Zakład, że nie znasz wszystkich..!?
Zwyczaje Bożonarodzeniowe w Stanach Zjednoczonych
Kiedy obchodzi się Święta w USA?
Boże Narodzenie w USA obchodzi się 25 grudnia. Wiele tradycji świątecznych w USA znamy z telewizji i takich filmów jak choćby kultowy „Kevin sam w domu”. To jednak tylko obrazek telewizyjny i skrawek tego jak się faktycznie obchodzi święta w USA. Jakie są więc tradycje bożonarodzeniowe w USA?
Charakterystyczną cechą świąt w USA są przede wszystkim tradycyjne, urocze choinki oraz niezwykle ozdobione domy, które stanowią istny festiwal świateł. Szczególnie znane są miejscowości, które oświetlają się magią świąt – od słynnego Rockefeller Center w Nowym Jorku, przez biegun północny na Alasce, aż po miasto Rudolph w stanie Wisconsin oraz urokliwe Sarasota na Florydzie.
Jednak to nie tylko efektowne dekoracje czynią amerykańskie święta niezapomnianymi. Istnieje szereg tradycji, które przenikają cały kraj niezależnie od stanu. Oto niektóre z powszechnie obchodzonych tradycji bożonarodzeniowych w USA, które kształtują wyjątkowy charakter tego magicznego okresu.
Jakie są amerykańskie tradycje świąteczne?
Każdy kraj kultywuje swoje unikatowe tradycje i zwyczaje bożonarodzeniowe. Amerykańskie święta Bożego Narodzenia również są wyjątkowe. Wydaje nam się, że wiemy jak wyglądają obchody Bożego Narodzenia w Stanach, może to wynikać z faktu, że motywy związane ze świętami w USA często pojawiają się w licznych filmach, które chętnie oglądamy, bo wprowadzają nas w wyjątkowy nastrój świąteczny. Jednak przekonajmy się czy naprawdę wiemy jak w Stanach Zjednoczonych obchodzone są święta.
W tej podróży przez amerykańskie zwyczaje świąteczne, przyjrzymy się nie tylko klasycznej świątecznej tradycji ale sprawdzimy też bez czego obecnie amerykańskie rodziny nie wyobrażają sobie spędzić święta Bożego Narodzenia.
Święta w USA to przede wszystkim szlachetna akcja Dzwonników Armii Zbawienia
W Polsce mamy Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy, w USA natomiast są tzw. Dzwonnicy Armii Zbawienia. Możemy jedynie podejrzewać, że to właśnie słynni dzwonnicy stanowili inspirację dla Jurka Owsiaka i jego WOŚP. Tradycyjnie w grudniu dzwonnicy wychodzą na ulice w całych Stanach Zjednoczonych, aby zbierać datki do swoich kultowych czerwonych kociołków. Dzwonnicy zbierają pieniądze dla potrzebujących już od 1891 roku, a tradycja ta rozpoczęła się od kapitana Armii Zbawienia w San Francisco, Josepha McFee. Chciał on zebrać pieniądze, aby zaoferować darmowy świąteczny obiad dla 1000 najbardziej potrzebujących mieszkańców miasta. Zainspirowany podobnym pomysłem w Anglii, gdzie ludzie wrzucali do podobnego kociołka monety dla biednych, stworzył własną wersję, a pomysł szybko rozprzestrzenił się na cały kraj i świat. Dziś Armia Zbawienia pomaga ponad 4,5 milionom ludzi w okresie świątecznym.
Sklepowy Święty Mikołaj
Do sklepowego świętego Mikołaja co roku ustawiają się kolejki dzieci i dorosłych, żeby usiąść na kolanach i pstryknąć sobie zdjęcie. Ta tradycja bożonarodzeniowa może wydawać się nowoczesną tradycją świąteczną, ale pochodzi z 1890 roku, kiedy to James Edgar z Brockton, Massachusetts ubrany w strój Mikołaja paradował w nim po swoim sklepie i w radosny sposób umilał czas swoim klientom. Ten pomysł na tyle spodobał się ludziom, że już rok później można było znaleźć sklepowych Mikołajów w wielu sklepach w całych Stanach Zjednoczonych. Podczas gdy wielu wskazuje na Edgara jako oryginalnego sklepowego Mikołaja, słynne centrum handlowe Macy’s w Nowym Jorku twierdzi, że gości sklepowego Mikołaja już od 1862 roku.
Poinsecja czyli po naszemu Gwiazda Betlejemska
Gwiazda Betlejemska stanowi w Polsce nie mniejszą tradycję bożonarodzeniową niż w USA. Jednak pierwszy raz w kontekście święta bożego narodzenia pojawiła się właśnie w Stanach. Poinsecja – bo o niej mowa – to pierwotnie amerykański kwiat bożonarodzeniowy. Roślina ta oryginalnie pochodzi z Ameryki Środkowej i została przywieziona do Stanów Zjednoczonych przez pierwszego ambasadora USA w Meksyku, botanika Joela Robertsa Poinsetta (po którym nosi nazwę), w latach dwudziestych XIX wieku. Kalifornijski ogrodnik Paul Ecke 100 lat później przeniósł tę tradycję na salony, obdarowując nią różne amerykańskie programy telewizyjne w okresie przedświątecznym. Obecnie gwiazda betlejemska stanowi tradycję świąteczną na całym świecie i często zajmuje miejsce gdzieś na świątecznym stole, obok świątecznej choinki.
Boże Narodzenie w USA to również Charlie Brown
Boże Narodzenie Charliego Browna to ugruntowana tradycja bożonarodzeniowa w USA. Choć trudno sobie to wyobrazić, ten ukochany specjalny program telewizyjny inspirowany komiksem Charlesa Schulza „Peanuts” został pierwotnie odrzucony przez kierownictwo CBS. Ale kiedy w końcu wyemitowano go 9 grudnia 1965 roku, prawie połowa wszystkich telewizorów w USA była nastawiona na transmisję. Program zdobył nagrodę Emmy i nastąpiła epoka Charliego Browna i jego cherlawej choinki bożonarodzeniowej. „Nigdy nie uważałem, że to taka zła choinka” – mówi Linus w filmie. „Nie jest wcale zła, naprawdę. Może po prostu potrzebuje trochę miłości”.
Święta w USA to np. zapętlony ogień kominkowy ze świątecznym podkładem muzycznym
W Europie często się śmiejemy z amerykańskich zapętlonych filmów z ogniem kominkowym, ale Boże Narodzenie w USA trudno sobie wyobrazić bez tego akcentu z podkładem świątecznych utworów. Yule logs – bo właśnie o nich mowa – były pierwotnie częścią starożytnych obchodów przesilenia zimowego, ale to Amerykanie uczynili z ognia kominkowego obowiązkowy punkt programu telewizyjnego. W 1966 r. telewizja WPIX w Nowym Jorku przez trzy godziny wyemitowała ciągłą, 17-sekundową pętlę z kominkiem i świąteczną muzyką. To doprowadziło do powstania tej ciekawej tradycji bożonarodzeniowej w USA.
Tradycje bożonarodzeniowe w USA nakazują otwarcie jednego prezentu w Wigilię
Jak wiadomo z amerykańskich filmów świątecznych w USA dzieci prezenty otrzymują dopiero z rana 25 grudnia. Ponieważ w Wigilię podniecenie i ciekawość dzieci wzrasta do niebywałej skali, a te zaczynają wiercić swoim rodzicom dziurę w brzuchu, tradycją bożonarodzeniową w USA stało się otwieranie jednego prezentu w Wigilię. Jest to chyba ulubiona tradycja bożonarodzeniowa każdego dziecka w USA. Zerwanie papieru chociaż z jednego prezentu pomaga uwolnić część ekscytacji związanej z oczekiwaniem na prezenty i pozwala dzieciom w miarę spokojnie pójść spać. W niektórych domach Wigilia oznacza, że dzieci otwierają po dwa prezenty… bo piżama czy świąteczne skarpety się nie liczą!
Wielką tradycją bożonarodzeniową w USA jest pozostawienie talerza z ciasteczkami dla Świętego Mikołaja
Dla amerykańskich dzieci pozostawienie talerza z kilkoma ciastkami oraz szklanki zimnego mleka dla Świętego Mikołaja jest jedną z najlepszych amerykańskich tradycji świątecznych. Jest to trochę taka łapówka. Jeśli Mikołajowi szczególnie smakują twoje ciasteczka, to może znajdziesz dodatkową zabawkę w swojej skarpecie. A kiedy budzisz się i znajdujesz pustą szklankę mleka i częściowo zjedzone ciasteczko, to namacalny dowód, że Mikołaj istnieje.
Święta w USA kojarzą się każdemu Amerykanowi z wieszaniem jemioły
Jemioła pojawia się w tradycjach bożenarodzeniowych w różnych krajach. Również święta w USA nie mogą się odbyć bez jemioły. Całowanie kogoś, kto stoi pod jemiołą zaczęło być popularne w USA już w XVII wieku.Jedna z legend bożonarodzeniowych głosi, że krzyż na którym ukrzyżowano Jezusa był wykonany z drzewa jemioły. Po śmierci Chrystusa na krzyżu, drzewo zamieniło się ze wstydu w roślinę, którą znamy dzisiaj jako jemiołę. Ma ona przynosić dobro wszystkim, którzy pod nią przejdą. W ten sposób jemioła przeszła do tradycji jako symbol szczęścia i pokoju, a w USA stała się stałym elementem tradycji bożonarodzeniowych.
Dla wielu Amerykanów Święta nie istnieją bez dziadka do orzechów.
Dziadek do orzechów – wielu Amerykanów nie wyobraża sobie okresu świąt Bożego Narodzenia bez obejrzenia tego baletu. Z muzyką Piotra Iljicza Czajkowskiego i w oryginalnej choreografii Mariusa Petipy, romantyczna opowieść o Wigilii młodej Klary miała swoją premierę 18 grudnia 1892 roku w Sankt Petersburgu w Rosji. Po raz pierwszy poza Rosją wystawiono ją w 1934 roku w Anglii. Do Stanów Zjednoczonych trafiła w 1944 roku, kiedy to zaprezentował ją Balet z San Francisco. W latach 60. stał się obowiązkowym wydarzeniem w Ameryce, a przedstawienia rozprzestrzeniły się po całym kraju. Obecnie Święta w USA nie mogą się odbyć bez tego baletu na wielu deskach teatralnych w całym kraju.
Boże Narodzenie w USA nie może się odbyć bez śpiewania kolęd
Tradycje bożonarodzeniowe w USA tak jak w wielu innych krajach przewidują radosne śpiewanie kolęd. Co ciekawe w USA kolędy są śpiewane nie tylko w Wigilię lub samo Boże Narodzenie, ale często również już przed świętami, w okresie adwentu. Większość kolęd bożonarodzeniowych była napisana w języku łacińskim, a następnie została przetłumaczona na najróżniejsze języki, w tym na język angielski. Tradycja bożonarodzeniowa związana ze śpiewaniem kolęd może wydawać się bardzo zwyczajna, ale w USA często ta tradycja wiąże się ze szczytnymi celami. Często się zdarza, że do śpiewania kolęd zbierają się grupy osób, zapraszają ludzi i zbierają datki, a następnie te datki przekazują na cele charytatywne.
Święta w USA to również dekorowanie domku z piernika
Święta w USA tak jak w wielu innych krajach wiążą się z przepełnionymi od jedzenia i słodyczy brzuchami. Popularną tradycją bożonarodzeniową w USA jest kupowanie gotowych domków z piernika w supermarkecie. Następnie składa się je i dekoruje wspólnie z dziećmi, według własnego pomysłu. To świetny pomysł na rodzinne spędzanie okresu przedświątecznego. Tę tradycję bożonarodzeniową znajdziemy nie tylko w USA, ale również w wielu innych krajach.
Święta w USA to również przypałowe swetry z motywami świątecznymi
Śmieszną tradycją bożonarodzeniową w USA są przypałowe swetry z motywami świątecznymi (inaczej brzydki świąteczny sweter). Ta tradycja powoli pojawia się też w Polsce. Amerykanie winią za tę głupią i ironiczną tradycję swoich północnych sąsiadów z Kanady, tam bowiem nabrała rozpędu w latach 80. Według Ugly Christmas Sweater Party Book, swetry stały się trendem imprezowym w Kanadzie w 2001 roku.
Święta w USA to również odwiedziny Elfa
Przed świętami, wiele rodzin w USA odwiedza pomocnik Świętego Mikołaja, nazywany Elfem. Pomocnik codziennie robi dzieciom różne psikusy i obserwuje czy są grzeczne. Noc przed Wigilią poleci do Świętego Mikołaja i zda mu raport czy dane dziecko było grzeczne, czy też nie. Dzieci nie mogą dotykać Elfa, ponieważ w innym wypadku straci on swoją magiczną moc.
Film "It’s a Wonderful Life" to odpowiednik naszego "Kevin sam w domu"
It’s a Wonderful Life – to klasyczny film świąteczny Franka Capry. Zadebiutował w 1946 roku, z Jimmym Stewartem w roli George’a Baileya, samobójcy, któremu anioł pokazuje, jak wyglądałoby życie bez niego. Ale zanim stał się coroczną tradycją bożonarodzeniową w USA, film był kasową klapą w kinach. Mimo pięciu nominacji do Oscara nie wygrał żadnego. Dopiero gdy w latach 70 tych wygasły do niego prawa autorskie stacje mogły ten film emitować za darmo. Od 1994 roku jest emitowany wyłącznie na kanałach NBC i USA oraz u nas na stronie w okienku poniżej.
Co jedzą amerykanie w święta Bożego Narodzenia?
W USA świąteczny obiad wygląda zupełnie inaczej niż w Polsce. Na stole znajdzie się przykład pieczony indyk, kaczka oraz szynka. Do tego często podawany jest sos żurawinowy, słodkie tłuczone ziemniaki, pieczona szynka podawana jest z sosem pieczeniowym. Czasem zamiast szybki pojawia się jagnięcina lub wołowina. Świąteczne menu dopełniają desery, często występuje pudding, ajerkoniak i ciasta np. dyniowe.
Podsumowanie - Tradycje świąteczne w USA
Święta Bożego Narodzenia w Stanach Zjednoczonych to bardzo wiele różnych tradycji i zwyczajów, każda rodzina amerykańska mogłaby pewnie dopisać swoje własne, małe sposoby na świętowanie. Można wymienić jeszcze wysyłanie świątecznych kartek, często od rodzin lub par, dekorowanie domów, bożonarodzeniowe dekoracje znajdziemy zarówno przed domem, jak i w środku. Amerykanie uwielbiają klimat świąt, i oddają mu się bardzo mocno. Czy znałeś je wszystkie? Czy chciałbyś spędzić święta bożego narodzenia w USA?
Wesołych Świąt 🙂
GIPHY App Key not set. Please check settings