Rozkminki pl
Schiaparelli – nazwisko, które przywodzi na myśl Włochy, modę, czasy dekadentyzmu, a przede wszystkim surrealizm. Każdy kto choć trochę interesuje się modą na pewno kojarzy naszyjnik w kształcie płuc, w którym modelka Bella Hadid w ubiegłym roku wystąpiła na czerwonym dywanie w Cannes. Za ten i wiele innych awangardowych projektów jest odpowiedzialny włoski dom mody, którego założycielką jest Elsa Schiaparelli. Jej kreacje i biżuterię charakteryzowały śmiałość, pomysłowość i humor. Choć podobno nie potrafiła dobrze szyć, to była jedną z najsławniejszych projektantek lat 30. Dzięki niej moda stała się widowiskiem. Spójrzmy wstecz na początki kariery Elsy Schiaparelli.
Elsa Schiaparelli - krótka biografia
Urodzona w 1890 roku w arystokratycznej włoskiej rodzinie Elsa Schiaparelli swoje dzieciństwo spędziła Rzymie. Od początku zbuntowana przeciwko konwenansom i temu co „wypada dziewczynkom”, Elsa nie jest zainteresowana nauką. Zamiast tego snuje marzenia o teatrze. Jednak za namową rodziny rozpoczyna studia z filozofii na Uniwersytecie Rzymskim. W czasie studiów Elsa, zainspirowana mitologią, publikuje zbiór wierszy poświęconych miłości, zmysłowości i mistycyzmowi. Rodzina zszokowana kontrowersyjnymi wierszami postanawia wysłać dziewczynę do klasztoru w Szwajcarii. Jednak Elsa nie zamierza poddać się woli rodziców i porzucić marzenia o sztuce – rozpoczyna strajk głowowy, dzięki czemu rodzina w końcu ulega i pozwala jej opuścić szkołę.
Po zrezygnowaniu z dalszej edukacji Elsa przeprowadza się do Londynu, gdzie pracuje jako niania. W Anglii spędza kilka lat i tam poznaje swojego przyszłego męża. Wkrótce para postanawia przeprowadzić się do Nowego Jorku. W 1919 roku przychodzi świat ich córka – Yvonne. Rok później Elsa rozwodzi się z mężem i wyjeżdża do Paryża, gdzie rozpoczyna pracę w branży modowej. Pewnego dnia towarzyszy przyjaciółce podczas przymiarek u Paula Poiret’a, który wówczas słynął z ekscentrycznych projektów. Poiret, widząc zainteresowanie Elsy kreacjami, postanawia podarować jej płaszcz. To spotkanie stanie się początkiem ich wieloletniej przyjaźni i punktem zwrotnym w życiu Elsy.
Elsa Schiaparelli - rozkwit kariery
W 1927 roku Elsa Schiaparelli otwiera swój pierwszy butik w Paryżu. Dwa lata później zostaje zaprezentowana jej pierwsza pełna kolekcja. W jednym z artykułów prasowych projektantka zostaje opisana jako „jeden z rzadkich talentów twórczych”. W kolejnych latach jej firma rozwija się pomyślnie. Elsa otwiera butik w Londynie i tworzy kreacje dla Katherine Hepburn, księżnej Windsor i wielu innych gwiazd. Z czasem do projektów ubrań dołączają biżuteria i perfumy. Blisko związana ze środowiskami artystycznymi, Elsa postanawia zaangażować malarzy i rzeźbiarzy w projektowanie niektórych modeli do swoich kolekcji. Jednym z artystów współpracujących z domem mody Schiaparelli jest Salvador Dalí. Wspólnie artyści pracują nad innowacyjnymi projektami, zrywającymi z tradycją oraz łączącymi sztukę i modę. Projekty Elsy są awangardowe, konceptualne – klasyczne modele łączą się z odważnymi surrealistycznymi elementami. Kreacje Elsy znacznie różnią się od kreacji jej największej rywalki Coco Chanel, która to mówiła o niej „Włoszka przebiera kobiety, ja je ubieram”.
Elsa Schiaparelli - surrealistyczna moda
Bez wątpienia artystka czerpała korzyści ze swoich twórczych relacji z malarzami. Największe wyzwania rzucał jej Dalí. Do jego najbardziej awangardowych pomysłów należą na przykład garnitur z szufladami zamiast kieszeni czy kapelusz w kształcie buta. Jednak Elsa nie zawsze stosowała się do instrukcji malarza, którego niektóre pomysły przekraczały możliwości maszyny do szycia. Artystka podchodziła do surrealistycznych efektów z nieco większą powściągliwością, preferowała tworzenie na granicy klasyki i awangardy. Jej projekty były oryginalne a jednocześnie stylowe, nie przekraczały granic dobrego smaku.
W wielu projektach Schiaparelli istnieje zapowiedź pop-artu. Najwyraźniej widać to w jej ikonicznym modelu swetra z czarno-białej dzianiny ozdobionym wstążką. Wówczas nie przypominało to niczego co kiedykolwiek widziano we Francji. Sukces swetra z kokardą dał Elsie możliwość tworzenia na własnych warunkach i otwarcia domu mody z prawdziwego zdarzenia. Jakiś czas później powstał kolejny nowoczesny projekt – artystka wydrukowała na jedwabnym szaliku wycinki prasowe o sobie – zarówno te pozytywne jak i negatywne.
Jako zwolenniczka kontrastów w modzie, Elsa kultywowała przeciwieństwa i bawiła się skrajnościami. W wielu projektach tworzyła głębokie dekolty jednocześnie projektując szalik, który zasłaniał nawet usta, ośmielała się umieszczać zamki błyskawiczne w sukniach wieczorowych. Poszukiwanie absurdu, humorystyczne zwroty akcji i zamiłowanie do fantazji są nieodłącznym elementem każdego projektu Elsy. Za pomocą tych artystycznych innowacji Schiaparelli zapoczątkowała ideę relacji między ubraniem i jego użytkownikiem. Projektantka była zdania, że moda jest tworzona w takim samym stopniu przez użytkownika jak przez projektanta. Podobną ideę wyznawali współcześni jej artyści.
Ciekawostki na temat Elsy Schiaparelli - ekscentryczna osobowość
Jako dziecko Elsa była bardzo zazdrosna o urodę swojej starszej siostry. Aby poprawić swój wygląd, poprosiła ogrodnika o nasiona swoich ulubionych kwiatów. Podczas gdy nikt nie patrzył, wsadziła trochę nasion do ust, nosa i uszu, mając nadzieję, że jej twarz rozkwitnie „jak niebiański ogród”. Zamiast tego prawie się zakrztusiła. Ta anegdota dowodzi niepohamowanej wyobraźni Elsy. Być może była to nawet inspiracja dla „Kobiety z głową róż”, którą Salvador Dalí namalował kilka lat po tym jak poznał artystkę.
Podobno w dzieciństwie Elsa zobaczyła arystokratę Marchesa Casatiego, który prowadził lamparta na wysadzanej diamentami smyczy. Ten widok zrobił na dziewczynce takie wrażenie, że we wszystkich swoich późniejszych projektach starała się odwzorować styl i charyzmę ekscentrycznego arystokraty.
W marcu 2012 roku wnuczka Elsy Schaiparelli w artykule do „V Magazine” opowiedziała o swoich dziecięcych wspomnieniach z babcią. Podobno Elsa „nienawidziła, gdy nazywano ją babcią.”
Ciekawostki na temat Elsy Schiaparelli - innowacje w świecie mody
Dom mody Schiaparelli przez wiele lat kojarzył się z odcieniem magenty, który został nazwany „róż Schiaparelli”. W swojej autobiografii Elsa wyjaśniła, że jej fascynacja kolorem pochodziła od diamentu należącego do jej przyjaciółki. Opisywała kolor jako „szokujący, bezczelny i życiodajny”. Najpierw użyła go na opakowaniu swoich debiutanckich perfum, następnie w kolekcjach ubrań, a w końcu na okładce swojej autobiografii.
Elsa Schiaparelli znana jest także z tego, że zapoczątkowała wiele nowych technik i stylów w modzie. Była pierwszą projektantką, która stworzyła zamek błyskawiczny w kolorze ubrania. Ponadto wprowadziła ideę prezentacji projektów na wybiegu przy akompaniamencie muzyki.
Ciekawostki na temat Elsy Schiaparelli - dalsze losy domu mody
Gdy w 1939 roku wybuchła wojna, Schiaparelli wyjechała do Nowego Jorku. Wróciła, gdy wojna się skończyła, ale wkrótce odkryła, że moda się zmieniła na rynku mody pojawiły się nowe twarze, nowe pomysły. Preferowany był rewolucyjny „New Look” Christiana Diora. W 1954 roku Elsa zamknęła swój dom mody. W tym samym roku napisała swoją autobiografię zatytułowaną „Szokujące życie”. Zmarła w 1973 roku.
– Aktualnie dom mody Schiaparelli wznowił działalność i kontynuuje zapoczątkowaną przez jego założycielkę mieszankę awangardy i klasyki. Obecny dyrektor artystyczny domu mody Schiaparelli z nie mniejszą kreatywnością podchodzi do projektowania nowych kolekcji.
W swoich czasach Elsa znana była jako jedna z najbardziej artystycznych postaci w branży mody. Dziś na wystawach w galeriach jej kreacje przyćmiewają najsławniejsze awangardowe obrazy. Mimo, że w świecie mody zaszło tak wiele zmian to jej projekty nie straciły na oryginalności. Jako artystka Elsa Schiaparelli zdecydowanie wykroczyła poza schematy swojej epoki. Ciekawe jakie projekty by tworzyła gdyby przyszło jej żyć w XXI wieku.
Źródła:
http://www.catwalkyourself.com
https://www.forbes.com
https://gallica.bnf.fr/blog
https://www.vogue.co.uk
Zdjęcia pochodzą ze strony:
https://www.schiaparelli.com
Rozkminiła: Magda Wójcicka
Redakcja: Joanna Baczul
Grafika: Hubert Kalinowski
GIPHY App Key not set. Please check settings